Telif hakkı, bir eserin sahibine belirli bir süre boyunca özel haklar tanıyan yasal bir korumadır. Türkiye’de ve dünyada telif hakkı süresi eserin türüne, sahibinin ölüm tarihine ve yasal düzenlemelere göre değişiklik gösterir. Peki, telif hakkı kaç yıl geçerlidir? Hangi durumlarda uzatılabilir veya sona erer? Bu yazımızda telif hakkı süresine dair tüm detayları ele alacağız.
Telif Hakkı Nedir ve Ne Kapsar?
Telif hakkı, bir fikir veya sanat eserinin yaratıcısına tanınan yasal koruma hakkıdır. Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) kapsamında düzenlenir.
Bu hak, eser sahibine mali ve manevi haklar tanır. Mali haklar, eserin çoğaltılması, dağıtılması ve ticari kullanımı gibi yetkileri içerir. Manevi haklar ise eserin sahibinin adıyla anılması ve eser üzerinde değişiklik yapılmasını engelleme hakkıdır.
Telif hakkı koruması, edebi eserler, müzik, sinema, resim, heykel ve yazılım gibi birçok alanda geçerlidir. Dijital içerikler de bu kapsamda değerlendirilir.
Bu hak, eserin yaratıldığı anda otomatik olarak oluşur. Tescil zorunlu değildir ancak hukuki ispat açısından avantaj sağlar. Telif hakkı süresi, eserin türüne ve yasalarla belirlenen kurallara göre değişir.
- Daha ayrıntılı bilgi için Telif Hakkı Nedir ve Neden Önemlidir? yazımızı inceleyebilirsiniz.
Telif Hakkı Kaç Yıl Geçerlidir?
Telif hakkı süresi, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) Madde 27 kapsamında belirlenmiştir. Koruma süresi, eser sahibinin yaşadığı sürece ve ölümünden sonra 70 yıl boyunca devam eder.
Eğer birden fazla eser sahibi varsa, koruma süresi son sağ kalan eser sahibinin ölüm tarihinden itibaren 70 yıl geçtikten sonra sona erer.
Tüzel kişilerin sahip olduğu eserlerde durum farklıdır. Eğer eserin sahibi bir şirket veya kuruluşsa, koruma süresi eserin aleniyet tarihinden itibaren 70 yıl olarak belirlenmiştir.
Eser sahibinin ölümünden sonra alenileşen eserler, ölüm tarihinden itibaren 70 yıl süreyle korunur.
Bu süreler tamamlandıktan sonra, eser kamu malı haline gelir ve herkes tarafından serbestçe kullanılabilir.
Telif Süresi Dolunca Ne Olur? Kamu Malı Kavramı
Telif hakkı süresi dolduğunda, eser kamu malı haline gelir. Bu, eserin artık herkes tarafından serbestçe kullanılabileceği anlamına gelir.
Kamu malı olan eserler, ticari veya kişisel amaçlarla izinsiz kullanılabilir. Çoğaltma, dağıtma, uyarlama ve paylaşma gibi işlemler serbest olur.
Bir eserin kamu malı statüsüne girmesi, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) Madde 27 kapsamında belirlenen sürenin sona ermesiyle gerçekleşir.
Telif Hakları Miras Kalır mı? Süre ve İstisnalar
Telif hakları, eser sahibinin ölümüyle birlikte mirasçılara geçer. Türk Medeni Kanunu (TMK) 599. maddeye göre, miras, miras bırakanın ölümüyle birlikte otomatik olarak mirasçılara intikal eder.
Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) Madde 63 uyarınca, mali haklar kanuni mirasçılara veya atanmış mirasçılara kalabilir. Eser sahibi, ölmeden önce bir vasiyetname ile telif haklarını belirli bir kişiye bırakabilir.
Eğer eser sahibinin mirasçısı yoksa, telif hakları devlete geçer. TMK 501. maddeye göre, sahipsiz hakların devri Hazine’ye yapılır ve koruma süresi dolana kadar devletin tasarrufunda kalır.
Mirasçılar, telif haklarından doğan gelirleri elde etme, eseri kullanma ve devretme yetkisine sahiptir. Ancak, telif süresi tamamlandığında eser kamu malı statüsüne geçer ve herkes tarafından serbestçe kullanılabilir.
Telif Hakkı Süresi Nasıl Hesaplanır?
Telif hakkı süresi, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) Madde 26 kapsamında belirlenmiştir. Hesaplama, eser sahibinin ölüm tarihine göre yapılır.
Bireysel eserlerde, telif süresi eser sahibinin ölüm yılı bitiminden sonraki yılın ilk günü başlar ve 70 yıl boyunca devam eder.
Birden fazla eser sahibi varsa, süre son hayatta kalan eser sahibinin ölüm tarihinden itibaren başlar ve 70 yıl sürer.
Tüzel kişi tarafından üretilen eserlerde, koruma süresi eserin aleniyet kazandığı tarihten itibaren 70 yıl olarak hesaplanır.
Bu sürenin dolmasıyla eser kamu malı statüsüne geçer ve herkes tarafından serbestçe kullanılabilir.
Telif Hakkı Süresi ve İhlal Durumları: Ne Yapılmalı?
Telif hakkı süresi, eser sahibinin yaşadığı süre boyunca devam eder ve ölümünden sonra 70 yıl boyunca korunur. Bu sürenin sonunda eser kamu malı haline gelir ve herkes tarafından serbestçe kullanılabilir.
Telif hakkı ihlali, eser sahibinin izni olmadan eserin çoğaltılması, paylaşılması veya ticari amaçla kullanılmasıdır. Bu durum, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) kapsamında hukuki ve cezai yaptırımlara tabidir.
Eğer telif hakkınız ihlal edilirse:
✔ İhlali belgeleyin (ekran görüntüsü, tarih, kaynak bilgisi toplayın).
✔ Yetkili makamlara şikayette bulunun (Savcılık, Bilgi Teknolojileri Kurumu, meslek birlikleri).
✔ Avukat desteği alın. Telif davaları hukuki bilgi gerektirir ve sürecin doğru yönetilmesi için bir fikri mülkiyet avukatıyla çalışmak en etkili çözümdür.
Telif hakkı ihlallerinde tazminat, erişim engelleme ve ceza davaları açılabilir. Haklarınızı korumak için hızlı ve doğru adımlar atmak önemlidir.
Sıkça Sorulan Sorular
Kitap telif hakkı kaç yıldır?
Kitapların telif hakkı süresi, yazarın yaşamı boyunca devam eder ve ölümünden sonra 70 yıl boyunca korunur. Bu süre dolduğunda kitap kamu malı olur ve herkes tarafından serbestçe kullanılabilir.
Dijital içeriklerde telif hakkı kaç yıldır?
Dijital içeriklerin telif hakkı, diğer eserler gibi 70 yıl süreyle korunur. Eğer eser bir tüzel kişiliğe aitse, koruma süresi eserin yayımlandığı tarihten itibaren 70 yıl olarak belirlenmiştir.
Filmlerin telif hakkı süresi ne kadar?
Filmlerin telif hakkı süresi, yapımcının yaşam süresi boyunca devam eder ve ölümünden sonra 70 yıl boyunca korunur. Eğer film bir şirket tarafından üretilmişse, aleniyet tarihinden itibaren 70 yıl boyunca telif hakkı geçerlidir.
