Patent almak için ilk adım, buluşunuzun yenilikçi ve sanayiye uygulanabilir olduğunu gösteren belgelerle Türk Patent ve Marka Kurumu’na (TÜRKPATENT) başvuru yapmaktır. Tescil edilmeyen buluşlar, yasal koruma altında olmadığı için kolayca taklit edilebilir. Türkiye’de patent başvuru süreci ve koruma kapsamı, 6769 Sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu ile belirlenmiştir.
Patent hakkı, buluş sahibine belirli bir süre boyunca tekel hakkı sağlar. Bu nedenle, doğru başvuru adımlarını takip etmek, hak kaybı yaşamanızı engeller ve buluşunuzun ticari değerini korur. Bu rehberimizde patent nasıl alınır? sorusuna adım adım cevap bulacaksınız.
Patent Nedir ve Neden Önemlidir?
Patent, buluş sahibine, buluşunu belirli bir süre boyunca üretme, kullanma, satma veya ithal etme hakkı veren yasal bir koruma belgesidir. Bu belge sayesinde buluş, üçüncü kişilerin izinsiz kullanımına karşı hukuki olarak korunur ve haksız rekabet önlenir.
Patent belgesi, buluşların teknik özelliklerini detaylı bir şekilde tanımlar. Türkiye’de patent koruması, buluş sahibine 20 yıla kadar tekel hakkı tanır. Bu sayede buluş sahipleri, yaptıkları yatırımları koruyabilir, inovasyonu teşvik edebilir ve rekabet avantajı elde edebilir. Sonuç olarak patent, teknolojik ilerlemeyi destekleyerek ekonomiye de doğrudan katkıda bulunur.
Patent Başvurusu Öncesi: Araştırma ve Hazırlık
Patent başvurusu yapmadan önce, buluşunuzun gerçekten yeni olup olmadığını anlamak için kapsamlı bir araştırma yapmalısınız. Bu aşama, başvurunuzun kabul edilme şansını artırmak ve gereksiz maliyetlerden kaçınmak için kritik öneme sahiptir.
1. Yenilik Araştırması: TÜRKPATENT veri tabanında ve uluslararası patent veri tabanlarında (EPO, WIPO vb.) benzer buluşların olup olmadığını araştırın. Bu sayede buluşunuzun patent verilebilirlik kriterlerinden biri olan “yenilik” şartını karşılayıp karşılamadığını kontrol edebilirsiniz.
2. Belgelerin Hazırlanması: Buluşunuzu en iyi şekilde anlatan belgeleri hazırlayın. Bu belgeler:
- Tarifname: Buluşun amacını, teknik alanını, bilinen en yakın tekniği ve buluşun getirdiği yenilikleri ayrıntılı olarak anlatan belgedir.
- İstemler: Buluşun koruma kapsamını belirleyen ve patentle korunacak teknik özellikleri tanımlayan ifadelerdir.
- Teknik Çizimler: Buluşun daha iyi anlaşılmasını sağlayan teknik resim veya çizimlerdir (gerekiyorsa).
- Özet: Buluşun teknik açıdan kısa ve anlaşılır bir özeti.
Patent ve Faydalı Model Arasındaki Fark Nedir?
Patentler ve faydalı modeller, buluşları koruyan iki farklı sistemdir. Aralarındaki temel farklar şunlardır:
| Özellik | Patent | Faydalı Model |
| Koruma Süresi | 20 yıl | 10 yıl |
| Yenilik Kriteri | “Dünya çapında yenilik” ve “tekniğin bilinen durumunu aşma” şartı aranır. | Sadece “dünya çapında yenilik” şartı aranır. Tekniğin bilinen durumunu aşma şartı yoktur. |
| Koruma Kapsamı | Kimyasal maddeler, yöntemler, yazılımlar ve tüm teknik buluşlar. | Kimyasal maddeler ve yöntemler dışındaki mekanik ve basit teknik buluşlar. |
| İnceleme | Başvurunun tüm aşamalarında detaylı inceleme yapılır. | İnceleme süreci daha kısadır ve detaylı teknik inceleme yapılmaz. |
Eğer buluşunuz daha basit bir teknik yenilik içeriyorsa, faydalı model başvurusu daha hızlı ve uygun maliyetli bir seçenek olabilir.
Adım Adım Patent Başvurusu Nasıl Yapılır?
Patent başvurusu yapmak için öncelikle TÜRKPATENT’in elektronik başvuru sistemi üzerinden işlem başlatılır. Süreç aşağıdaki adımları içerir:
- Ön Başvuru: Hazırlanan belgeler (tarifname, istemler, çizimler vb.) sisteme yüklenir ve başvuru formu doldurulur.
- Şekli İnceleme: TÜRKPATENT, başvuru belgelerinin yasal ve idari gerekliliklere uygunluğunu kontrol eder. Eksik veya hatalı belge varsa, düzeltilmesi istenir.
- Araştırma Raporu: Belgelerin şekilsel incelemesi tamamlandıktan sonra, buluşun yeniliğini ve benzer buluşların olup olmadığını gösteren bir araştırma raporu düzenlenir.
- İnceleme ve Karar: Araştırma raporu sonucunda, buluşunuzun patent verilebilirlik kriterlerini (yenilik, buluş basamağı, sanayiye uygulanabilirlik) karşılayıp karşılamadığına dair detaylı bir inceleme yapılır. Bu inceleme sonucunda patentin verilip verilmeyeceğine karar verilir.
Patent alma süreci, başvurunun türüne ve buluşun niteliğine bağlı olarak 1 ila 3 yıl arasında tamamlanır. Süreci hızlandırmak için tüm belgelerin eksiksiz ve doğru hazırlanması büyük önem taşır.
Güncel Patent Başvuru Ücretleri (2025)
Patent başvuru ücretleri, TÜRKPATENT tarafından belirlenen güncel tarifeye göre değişiklik gösterir. 2025 yılı için belirlenen bazı temel ücretler şunlardır:
- Patent Başvuru Ücreti: 520 TL
- Faydalı Model Başvuru Ücreti: 67,42 TL
- Yıllık Sicil Ücretleri: Patent korumasının devam etmesi için her yıl ödenmesi gereken ücretlerdir. Bu ücretler, koruma süresi boyunca artar. Örneğin, ikinci yıl için 3.110 TL, yirminci yıl için 21.360 TL’dir.
Başvuru öncesinde güncel ve tam ücret listesi için TÜRKPATENT’in resmî web sitesini kontrol etmeniz, yanlış veya eksik ödeme riskini ortadan kaldırır.
Profesyonel Destek: Patent Vekili ve Danışmanlık Hizmeti
Patent başvuru süreci, karmaşık hukuki ve teknik detaylar içerdiği için profesyonel destek almak, hak kaybı yaşanmasını önler ve süreci hızlandırır. Patent vekilleri, sizin adınıza başvuru hazırlıklarını, resmî yazışmaları ve tüm takip işlemlerini yürütme yetkisine sahip uzmanlardır.
Bir patent vekiliyle çalışmak, buluşunuzun doğru şekilde tarif edilmesini, kapsamının en geniş şekilde korunmasını ve reddedilme ihtimalinin düşmesini sağlar. Bu nedenle, patent başvurusu sürecinde uzman bir patent danışmanlık firması ile çalışmak, sadece bir tercih değil, çoğu zaman bir gerekliliktir.
Sıkça Sorulan Sorular
Patent Türkiye dışında da geçerli olur mu?
Hayır, Türkiye’de alınan patent sadece Türkiye’de geçerlidir. Uluslararası koruma için PCT başvurusu gibi uluslararası sistemler aracılığıyla ayrı başvuru yapılması gerekir.
Patent başvurusu reddedilirse ne olur?
Ret kararına karşı yasal süresi içinde itiraz hakkı vardır. Gerekli düzeltmeler yapılırsa başvuru yeniden değerlendirilebilir.
Patent ne kadar süreyle korunur?
Patentler 20 yıl, faydalı modeller ise 10 yıl süreyle korunur. Korumanın devam etmesi için her yıl yıllık sicil ücretlerinin ödenmesi zorunludur.
